ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ 2023

 

ΝΕΑ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΩΡΟΜΙΣΘΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

 http://gseb.sch.gr/

 ... ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΤΟ 2023 

    ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΤΟ 

        ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΝΟΒΕΡΟΥ !!!

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΙΩΝ ΑΝΝΟΒΕΡΟΥ

 

ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΑΕΙ 2022

 

ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2022/2023

 

ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ !!!

 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΝΟΒΕΡΟΥ 

ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΑΙ ΚΑΛΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ 

ΚΑΙ ΕΝΑ ΟΜΟΡΦΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ!!!

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ ΜΑΙΟΥ 2022

 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΚΑΙ ΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

 Αυτό ήταν το θέμα της εκδήλωσης που οργανώθηκε από το Ελληνικό Λύκειο Αννοβέρου σε συνεργασία με το Σύλλογο Ποντίων Αννοβέρου και παρουσιάσθηκε στο φιλόξενο χώρο κάτω από τον Ιερό Ναό των Τριών Ιεραρχών την Κυριακή 22/05/2022, αμέσως μετά τη Θεία Λειτουργία και την Επιμνημόσυνο Δέηση για τους νεκρούς της Ποντιακής Γενοκτονίας.

Την εκδήλωση άνοιξαν ο Διευθυντής του Ελληνικού Λυκείου κ. Φοίβος Χατζημιχαήλ και ο Εφημέριος του ναού πατήρ Γεράσιμος. Πρώτος ομιλητής ήταν ο Πρόξενος του Γενικού Ελληνικού Προξενείου Αμβούργου κ. Μιχαήλ Αγγελόπουλος, ο οποίος αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα της εποχής. Σύντομη αναφορά στο «ολοκαύτωμα» των Ελλήνων του Πόντου έγινε και από την Πρόεδρο του Συλλόγου Ποντίων κ. Αναστασία Συμεωνίδου.

Ακολούθησε η εισήγηση της καθηγήτριας του σχολείου μας κ. Παναγιώτας Αλατζόγλου, η οποία πλαισιώθηκε από ποντιακά τραγούδια που απέδωσε η καθηγήτρια του σχολείου κ. Ελένη Ρίζου με τη συνοδεία της ποντιακής λύρας του κ. Γιάννη Τσαρίδη και τη συμμετοχή των μαθητών μας.

Στους παρισταμένους προσφέρθηκε καφές από το Σύλλογο Ποντίων.Η εκδήλωση, που έφερε κοντά τους Έλληνες της πόλης μας και συνέβαλε, ώστε να διατηρηθεί η μνήμη του παρελθόντος και να αποδοθεί τιμή σ’ αυτούς που χάθηκαν, ολοκληρώθηκε με την επίδοση αριστείων και βραβείων στους μαθητές του σχολείου μας που αρίστευσαν κατά τη σχολική χρονιά 2021-2022.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΣΤΙΣ 16 /05/2022

(από την Π.Αλατζόγλου, φιλόλογο του Ελληνικού Λυκείου Αννοβέρου)

Τη Δευτέρα, 16/05/2022, το σχολείο μας ξεναγήθηκε διαδικτυακά στις συλλογές του Μουσείου Φιλελληνισμού, που βρίσκεται στην Αθήνα. Η ξενάγηση που διήρκεσε σχεδόν δύο ώρες ήταν διαφωτιστική και ενδιαφέρουσα, γιατί είδαμε ολοζώντανα μπροστά μας τα εκθέματα και ενημερωθήκαμε για θέματα της Επανάστασης του 1821 μέσα από έργα τέχνης (πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, επιτραπέζια ρολόγια, έργα κεραμικής, προσωπικά αντικείμενα) που εκτίθενται σε τέσσερα επίπεδα. Και συνειδητοποιήσαμε πόσο η σταθερή και αμετακίνητη απόφαση των Ελλήνων να αποτινάξουν τον Οθωμανικό ζυγό ήταν αποφασιστικής σημασίας όχι μόνο για τους ίδιους, για την αυτοσυνειδησία τους, αλλά και για τους λαούς της Ευρώπης και της Αμερικής.
‘Ετσι:
Στο πρώτο επίπεδο είδαμε πίνακες ζωγραφικής και επιτραπέζια ρολόγια με θέματα από την ελληνική μυθολογία και ιστορία.
Στο δεύτερο επίπεδο κυριαρχούν στη ζωγραφική και σε κεραμικά αντικείμενα θέματα περιηγητικά. Οι Ευρωπαίοι περιηγητές με τις αφηγήσεις τους ενίσχυσαν το φιλελληνικό ρεύμα με αποτέλεσμα αφενός να δημιουργηθούν στις ευρωπαϊκές χώρες οργανώσεις για συγκέντρωση χρημάτων προς ενίσχυση του αγώνα των Ελλήνων, και αφετέρου να αποφασίσουν πολλοί Ευρωπαίοι να πάνε στην Ελλάδα, για να την υποστηρίξουν είτε ως πολεμιστές είτε ως γιατροί είτε ως δημοσιογράφοι.
Στο τρίτο επίπεδο το θέμα που δεσπόζει είναι η επανάσταση. Στα έργα ζωγραφικής οι αγωνιστές του 1821 παραβάλλονται με τους αρχαίους ήρωες, καθώς κοινά τους χαρακτηριστικά θεωρούνται η λογική, η ευρηματικότητα, ο ηρωισμός. Και είναι ενδιαφέρουσα η ματιά των καλλιτεχνών. Οι Γερμανοί ζωγράφοι, για παράδειγμα, προσδίδουν στα πρόσωπα που ζωγραφίζουν ύφος αγέρωχο, στάση περήφανη, δείχνοντας έτσι το θαυμασμό τους για το τόλμημα ενός μικρού λαού να τα βάλει με μια αυτοκρατορία. Ενώ τους Γάλλους ομοτέχνους τους τους συγκινεί ο πόνος, η απώλεια, η τραγική μοίρα των ανθρώπων που υφίστανται τα μύρια δεινά από τους καταπιεστές τους, και οι πίνακές τους έχουν τόνο λυρικό και δραματικό. Έντονη σ’ αυτό το 3ο επίπεδο είναι και η παρουσία του Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος, παρά το σύντομο διάστημα παραμονής του στην επαναστατημένη Ελλάδα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση της φιλελληνικής ιδέας.
Στο τέταρτο, τέλος, επίπεδο γίνεται αναφορά στον αμερικανικό φιλελληνισμό, αλλά και στην επιρροή που άσκησε η αρχαία ελληνική τέχνη στην αρχιτεκτονική όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική. Πολύ ενδιαφέρουσα βρήκα την αναφορά στον Σάμιουελ Χάου, Αμερικανό γιατρό, που υπήρξε λάτρης της Ελλάδας και της ελευθερίας της μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο ίδιος έγραψε ένα βιβλίο για τον ελληνικό πόλεμο της ανεξαρτησίας, το οποίο έγινε best seller, δεύτερο στις πωλήσεις μετά το Child Harold του Μπάυρον.
Εκείνο, όμως, που με συγκίνησε ιδιαίτερα είναι ένα άγαλμα από λευκό μάρμαρο του Αμερικανού γλύπτη Hiram Powers, που πίσω του κρύβεται η τραγική ιστορία μιας μικρής Ελληνίδας, της Γαρυφαλλιάς Μιχάλβεη από τα Ψαρά, η οποία, μετά την καταστροφή των Ψαρών στις 20 Ιουνίου 1824, στα 7 της χρόνια, οδηγήθηκε στα σκλαβοπάζαρα, πουλήθηκε και κατέληξε στη Σμύρνη. Εκεί, το 1827, όταν ήταν 10 ετών, απέκτησε την ελευθερία της από τον πρόξενο των ΗΠΑ Τζόζεφ Λάνγκστον. Αυτός την έστειλε στη Βοστώνη, ζητώντας από τον πατέρα του να τη φροντίσει. Η προσφυγοπούλα προσαρμόστηκε στη νέα ζωή της, αλλά, δυστυχώς, πέθανε στα 13 της χρόνια από φυματίωση, αποτέλεσμα της βασανιστικής της περιφοράς στα σκλαβοπάζαρα. Το άγαλμα χρησιμοποιήθηκε από τον γλύπτη στην καμπάνια του κατά της δουλείας. Ο πρόωρος θάνατος της Γαρυφαλλιάς και οι μεγάλες αλλαγές στη σύντομη ζωή της συγκίνησαν πολλούς, ανάμεσά τους τη ζωγράφο Αν Χολ και την ποιήτρια Ελισάβετ Μπάρρετ-Μπράουνινγκ, η οποία ήταν επίσης φιλελληνίδα και επηρεάστηκε πολύ από τα γραπτά του Μπάυρον.
Ευχαριστούμε πολύ, και μέσα από την ιστοσελίδα του σχολείου μας, το Μουσείο Φιλελληνισμού για την ξενάγηση στις αίθουσές του. Συνέβαλε στον εμπλουτισμό των γνώσεών μας, αλλά και στην ευαισθητοποίησή μας σ’ ένα θέμα τόσο σημαντικό για την ιστορία του τόπου μας, όπως είναι η Επανάσταση του 1821 και το Φιλελληνικό Κίνημα.

ΚΙ ΑΝ ΗΣΟΥΝ ΕΣΥ

 Το παρακάτω βίντεο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο συμμετοχής του Ελληνικού Λυκείου Αννοβέρου στη Γερμανία, στο πρόγραμμα ‘κι αν ήσουν εσύ’ του Πανελληνίου Δικτύου για το θέατρο στην εκπαίδευση.

 https://www.dropbox.com/s/n4f5fzbtjbe7m5q/Lykeio%202022-1.mp4?dl=0

Στόχος της δημιουργίας του συγκεκριμένου βίντεο ήταν να αναδείξω τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες μαθητές που μεταναστεύουν στη Γερμανία μαζί με  κάποιες θετικές όψεις της καθημερινότητας των μαθητών του σχολείου μας.

Η επανακοινωνικοποίηση καθώς και η ενσωμάτωση των μαθητών στη Γερμανική κοινωνία δυσχεραίνεται λόγω της γλώσσας με αποτέλεσμα την περιορισμένη δυνατότητα ανάπτυξης της κοινωνικότητάς τους αλλά και άλλων ασχολιών που γεμίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους.

 

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ:

ΡΙΖΟΥ ΕΛΕΝΗ

ΠΕ78 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ !!!

                   ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΝΟΒΕΡΟΥ

ΣΑΣ ΕΥΧΕΤΕ ...

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΟΙΗΣΗΣ, 21-3-2022

 Από την φιλόλογο, Παναγιώτα Αλατζόγλου

Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης έχει ελληνική καταγωγή. Το 2001 η UNESCO, ύστερα από εισήγηση του Βασίλη Βασιλικού, που τότε ήταν πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων και πρέσβης της Ελλάδας στην UNESCO, καθιέρωσε ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης την 21η Μαϊου, πρώτη μέρα μετά την εαρινή ισημερία, όταν το φως κερδίζει το σκοτάδι και η αισιοδοξία αφήνει πίσω της το πένθος.
Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική η ποίηση, ώστε να της αφιερωθεί και παγκόσμια ημέρα; 
Γιατί η Ποίηση είναι Δημιουργία
Γιατί με την Ποίηση μαθαίνουμε να χαιρόμαστε τις λέξεις και τη γλώσσα
Γιατί οι λέξεις και οι ιδέες μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο.
«Δε διαβάζουμε Ποίηση, επειδή είναι χαριτωμένη», έλεγε στους μαθητές του εκείνος ο αντικομφορμιστής δάσκαλος, ο Τζον Κήτιγκ, στον «Κύκλο των χαμένων ποιητών». «Διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση, επειδή ανήκουμε στην ανθρώπινη φυλή, και η ανθρώπινη φυλή είναι γεμάτη πάθος. Η Ιατρική, η Νομική … είναι στόχοι ευγενικοί, απαραίτητοι για τη ζωή. Αλλά η ποίηση, η ομορφιά, το όνειρο, η αγάπη…. γι’ αυτά ζούμε».
Δε διαβάζουμε ποίηση, επειδή είναι χαριτωμένη. Διαβάζουμε ποίηση, γιατί ανοίγει την πόρτα στο όνειρο, και γιατί στο όνειρο οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι.
Σε μια εποχή που ο άνθρωπος όλο και περισσότερο βουλιάζει κάτω από το βάρος των κακών προθέσεων, και γενικά των κακών συνθέσεων, όπως η προσ – ποίηση, η μετα-ποίηση, η παρα-ποίηση της αλήθειας, η απο-ποίηση των ευθυνών, η εκ-ποίηση των αξιών, η αποποινικο-ποίηση της παρανομίας των ισχυρών, η κακο-ποίηση του ωραίου, η αριθμο-ποίηση του ατόμου, η αποπνευματο-ποίηση, η μαζο-ποίηση , η τυπο-ποίηση, η απολιτικο-ποίηση, η παθητικο-ποίηση … μόνη μας ελπίδα σωτηρίας ίσως είναι η….. γυμνή ποίηση
Μια ευνοϊκή συγκυρία συνέβαλε ώστε τις τελευταίες μέρες να δοθεί η δυνατότητα σε μαθητές του σχολείου μας να γράψουν ποίηση. Στα πλαίσια λοιπόν ενός άτυπου διαγωνισμού μια εξεταστική επιτροπή αποτελούμενη από τους καθηγητές του σχολείου μελέτησε τα ποιήματα που υποβλήθηκαν και τα αξιολόγησε όλα θετικά, με τη σκέψη ότι εκείνο που μετράει είναι η συμμετοχή και η απόφαση των συγκεκριμένων μαθητών, δηλαδή των Αραμπατζή Κωνσταντίνου, Ζούμπου Χρήστου, Ράδου Θωμά και Σταπατώρη Κωνσταντίνου να εκφράσουν χωρίς επιφυλάξεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους.
Επειδή όμως η ποίηση ανήκει σε όλους, την τιμήσαμε όλοι μας, δάσκαλοι και μαθητές, με το να διαβάσουμε αγαπημένα μας κείμενα και να μοιραστούμε τη χαρά που προσφέρουν.
Στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης ακούστηκαν ποιήματα γραμμένα στην ελληνική γλώσσα, συμπεριλαμβανομένου ενός στην κυπριακή διάλεκτο, από τους καθηγητές και τους μαθητές του σχολείου μας. Ακόμη ακούστηκαν οι ποιητικές δημιουργίες των μαθητών μας που συμμετείχαν σ’ έναν ενδοσχολικό διαγωνισμό ποίησης. 

Έτσι, διάβασαν τα ποιήματα
Οι καθηγητές

• Φοίβος Χατζημιχαήλ, Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία της Κύπρου του Βασίλη Μιχαηλίδη

• Παναγιώτα Αλατζόγλου, Απολείπειν ο θεός Αντώνιον του Κ.Π.Καβάφη

• Θόδωρος Γαϊτάνος, Πάλι μεθυσμένος είσαι του Κώστα Βάρναλη

• Ελένη Ρίζου, Η μπαλάντα του νεκρού στρατιώτη του Μπέρτολτ Μπρεχτ

• Στέλλα Τρυφωνίδου, Ο παπαγάλος του Ζαχαρία Παπαντωνίου

Οι μαθητές

• Αλεξάνδρα Οικονόμου, Πειρασμός (από τους Ελεύθερους Πολιορκημένους) του Διονύσιου Σολωμού

• Κωνσταντίνος Σταπατώρης, Mal du depart του Νίκου Καββαδία

• Δέσποινα Σπυρίδου, Το σκάκι του Μανώλη Αναγνωστάκη

• Αλίκη Χαμπουντανίδου, Ελένη του Γιώργου Σεφέρη

• Χρήστος Ζούμπος, Πληθυντικός αριθμός της Κικής Δημουλά

• Κωνσταντίνος Αραμπατζής, Ο στρατιώτης ποιητής του Μίλτου Σαχτούρη

• Αθανασία Χατζηγεωργίου, απόσπασμα από τον Επιτάφιο του Γιάννη Ρίτσου

Και οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό με προσωπικές τους δημιουργίες

• Κωνσταντίνος Αραμπατζής

• Χρήστος Ζούμπος

• Κωνσταντίνος Σταπατώρης

• Θωμάς Ράδος

Για το τέλος της εκδήλωσης κράτησα την «Ωδή στη χαρά» του Γερμανού ποιητή και ιστορικού Friedrich Schiller. Την έγραψε το 1875, και το 1824 τη μελοποίησε ο Ludwig van Beethoven και την ενέταξε στο τέταρτο και τελευταίο μέρος της ένατης συμφωνίας του το 1872.
Το 1972 η σύνθεση του Beethoven υιοθετήθηκε ως ύμνος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και το 1985 οι Ευρωπαίοι ηγέτες την υιοθέτησαν ομοίως ως επίσημο ύμνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (χωρίς τους στίχους).
Θα δούμε ένα βίντεο και θα ακούσουμε την Ωδή στη χαρά σε μια Rock εκτέλεση από τη Σερβο – Κροατή τσελίστρια Ana Rucner. Οι εικόνες που συνοδεύουν τη μουσική δείχνουν πως η πραγματική ευτυχία μπορεί να βρεθεί μόνο στις μικρές χαρές και στα απλά πράγματα της καθημερινής ζωής, όπως αυτό που βιώσαμε σήμερα όλοι μαζί στο σχολείο μας.

Ωδή στη χαρά - YouTube

Παραθέτω τους στίχους της «Ωδής στη Χαρά» του Friedrich Schiller σε μετάφραση Θρασύβουλου Σταύρου
Κόρη εσύ των Ηλυσίων,
Ω Χαρά, σπίθα πανέμορφη, θεϊκή
Ένα πύρινο μεθύσι,
Στον δικό σου το ναό μας οδηγεί.
Η κακιά ό, τι σκόρπισε συνήθεια 
Να τα μάγια σου το δένουνε ξανά,
Όλοι οι άνθρωποι, ω θεά, αδερφώνονται, όπου
Η φτερούγα η απαλή σου τριγυρνά.
Όλα τα έθνη αγκαλιαστείτε! Σε όλον, όλο
Στέλνω εγώ τον κόσμο τούτο το φιλί.
Έναν έχουμε πατέρα, αδέρφια, εκεί
Απ’ των άστρων πιο ψηλά το θόλο.
……………………..
Όποιος ενός φίλου ο φίλος είναι,
Όποιος πέτυχε τέτοια έξοχη ζαριά,
Όποιος βρήκε μια καλή γυναίκα, ας σμίξει
Τη φωνή του στα χαρούμενα βουητά.
Φτάνει μόνο μια ψυχή στον κόσμο τούτον
Να μπορεί κανείς δικιά του να την πει.
Αλλ’ αυτός που δεν το πέτυχε ποτέ του,
Κλαίοντας έξω από τον κύκλο ας τραβηχτεί
Τη συμπάθεια να τιμά και να λατρεύει
Όποιος ζει σ’ αυτή τη γη
Προς τ’ αστέρια αυτή οδηγεί
Όπου τ’ Άγνωστου είν’ ο θρόνος κι αφεντεύει.
………………………….
Όλα τα όντα από τα στήθια της μεγάλης
Φύσης τη χαρά ρουφούν,
Και οι καλοί μα και οι κακοί τα ρόδινά της
Ίχνη πάντα ακολουθούν.
Τα φιλιά και τα σταφύλια αυτή μας δίνει,
Ένα φίλο, κι ως το θάνατο πιστό.
Ηδονή και το σκουλήκι ακόμη νιώθει,
Στέκει ορθό το Χερουβείμ μπρος στο Θεό.
Έθνη, εσείς χάμω θα πέσετε, εσείς μόνο;
Πες! Τον Πλάστη τον μαντεύεις, κόσμε εσύ;
Θα τον βρεις πάνω απ’ των άστρων τη σκηνή
Πάνω απ’ τ’ άστρα το μεγάλο του έχει θρόνο.
……………………………..
Η φτερούγα η δυνατή στην αιώνια φύση 
Ονομάζεται χαρά
Τους τροχούς μες στο τρανό ρολόι του κόσμου
Η χαρά τους σπρώχνει πάντοτε μπροστά.
Απ’ τα ουράνια, στης χαράς το κάλεσμα ήλιοι
Ξεπετιούνται, κι απ’ τα σπέρματα οι ανθοί
Η χαρά μέσα στο χάος γυρίζει σφαίρες
Που αστρονόμου δεν τις γνώρισε γυαλί.
Όπως οι ήλιοι αναγαλλιάζοντας πετάνε
Στα ουράνια, την υπέρλαμπρη απλωσιά,
Μπρος!, αδέλφια, με χαρούμενη καρδιά
Όμοιοι με ήρωες που γραμμή στη νίκη πάνε.
………………………….
Απ’ τον πύρινο καθρέφτη της αλήθειας
Στον ερευνητή χαμογελά
Στην τραχιά της αρετής κορφή ανεβάζει
Τον που σηκώνει ένα φορτίο και δεν βογκά.
Οι σημαίες της κυματίζουνε στης πίστης 
Το βουνό το φωτερό.
Σπάει το φέρετρο και μέσα απ’ τις ραγάδες
Λάμπει εκείνη στων αγγέλων το χορό.
Λαοί, θάρρος! Η αντοχή να μη σας λείψει,
Και για ανώτερο έναν κόσμο υπομονή!
Πάνω εκεί, περ’ απ’ των άστρων τη σκηνή,
Ένας θεός στέκει τρανός, και θ’ ανταμείψει.
………………………….
Με τους θεούς πώς να τα βάλεις; Ειν’ ωραίο
Να τους μοιάσεις, τούτο αρκεί.
Ας σιμώσουν οι φτωχοί κι οι πονεμένοι
Να χαρούν με τους χαρούμενους κι αυτοί.
Όχι εκδίκηση και μίση, ας ξεχαστούνε.
Στο θανάσιμο εχθρό συγγνώμη πια
Ας μην πιέζουνε τα μάτια του τα δάκρυα,
Κι άλλο τύψη ας μην του τρώει πια την καρδιά
Μας χρωστούν; Όλ’ ας σκιστούνε τα τεφτέρια!
Συμφιλίωση γενική!
Όπως κρίναμε, αδελφοί,
Έτσι κρίνει κι ο Θεός ψηλά απ’ τ’ αστέρια.
…………………………..
Η χαρά σπιθοβολάει μες στα ποτήρια
Μέσα στο αίμα το χρυσό του σταφυλιού
Ηρωισμού ρουφούν ορμή οι απελπισμένοι,
Κι οι κανίβαλοι γαλήνεμα του νου.
Το ποτήρι όταν το γύρο του θα κάνει,
Απ’ τις θέσεις σας, αδέρφια μου, όλοι ορθοί!
Ως ψηλά τον ουρανό οι αφροί ας ραντίσουν
Προς το πνεύμα του Αγαθού τούτη η σπονδή!
Που γι’ αυτό χορός αγγέλων ύμνους ψάλλει
Και των άστρων τον δοξάζουν οι χοροί.
Προς το πνεύμα του Αγαθού τούτη η σπονδή
Πέρ’ απ’ τ’ άστρα, μες στου απείρου την αγκάλη.
………………………..
Αντοχή στα πικρά βάσανα, βοήθεια
Όπου ένας αθώος θρηνεί,
Σταθερότητα στον όρκο, την αλήθεια
Και σ’ οχτρούς μα και σε φίλους αντικρύ.
Μπρος σε θρόνους ρηγικούς αντρίκια στάση
Κι αν, αδέλφια μου, στοιχίσει ή αίμα ή βιος
Το βραβείο να πάει σ’ αυτόν που δούλεψε άξια,
Και στις γέννες της ψευτιάς ξολοθρεμός!
Πιο σφιχτά στον άγιο κύκλο αυτόν πιαστείτε, 
Όρκο δώστε στο σπιθάτο αυτό κρασί
Πως θα μείνετε στο τάξιμο πιστοί.
Στον ουράνιο δικαστή μας ορκιστείτε.

ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΜΟΙΡΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας (8 Μαρτίου 2022), για το Ελληνικό Λύκειο Αννοβέρου, από την καθηγήτρια Παναγιώτα Αλατζόγλου

Ας ξεκινήσουμε με ένα σενάριο, μια υπόθεση εργασίας, στην Αθήνα του Περικλή. Ωστόσο, αυτό το σενάριο θα μπορούσε να εφαρμοστεί, ανεξάρτητα από τη θρησκεία τους ή τον τόπο/χρόνο της ζωής τους, στα δισεκατομμύρια των γυναικών της ανθρώπινης ιστορίας, όπως την έζησαν όλες αυτές (με μοναδική εξαίρεση τις δύο ή τρεις τελευταίες γενιές στο λεγόμενο δυτικό κόσμο) και όπως τη ζουν ακόμη και σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη μας.

Σελ. 415-417 από το βιβλίο του Γ. Παμπούκη, Ιστορίες ντροπής

1ο τραγούδι : Ναταλία Λαμπαδάκη, Μια κόρη ρόδα μάζευε

Ξεκίνησα με μια ιστορία από την αρχαία Αθήνα. Ας μιλήσω, λοιπόν, στη συνέχεια για τις Ελληνίδες, ξεκινώντας από την προεπαναστατική περίοδο, την περίοδο της Επανάστασης του 1821, αλλά ρίχνοντας και ματιά σε κατοπινές χρονικές περιόδους. Η μέγιστη πλειονότητα των γυναικών της προεπαναστατικής Ελλάδας είναι εντελώς αγράμματες. Ζουν σε μια κοινωνία πατριαρχική με όλα τα απεχθή συνοδευτικά χαρακτηριστικά της : η θέση της γυναίκας στην οικογένεια εξαρτάται πρώτα απ’ όλα από το μέγεθος της προίκας που η ίδια είχε προσκομίσει κατά το γάμο της. Στην ίδια αποδίδεται πάντοτε η ευθύνη για στειρότητα είτε για τη μη γέννηση αρσενικού παιδιού. Ποτέ δεν διεκδικεί, δεν της επιτρέπεται να διεκδικήσει μια ζωή αξιοπρεπή. Επιτρέψτε μου να σας υπενθυμίσω τη θεια-Χαδούλα, τη Φραγκογιαννού του Παπαδιαμάντη. Γράφει ο Παπαδιαμάντης: «Όταν ήτο παιδίσκη (η Χαδούλα) υπηρέτει τους γονείς της… Όταν υπανδρεύθη, έγινε σκλάβα του συζύγου της…, όταν απέκτησε τέκνα έγινε δούλα των τέκνων της, όταν τα τέκνα της απέκτησαν τέκνα, έγινε πάλιν δουλεύτρα των εγγόνων της».

Επιπλέον αντιμετωπίζεται με καχυποψία, σαν κατακάθι της κοινωνίας, γιατί (τάχα) δεν μπορεί να ελέγξει τα συναισθήματά της, γιατί ρέπει προς την απιστία. Πρέπει, λοιπόν, να τιμωρηθεί, αν τολμήσει να σηκώσει τα μάτια της πάνω σε άλλο αρσενικό

2ο τραγούδι : Λάκης Χαλκιάς, Ο Μενούσης

Μεμονωμένες περιπτώσεις γυναικών, τόσο Ελληνίδων όσο και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που έχουν να επιδείξουν δυναμισμό και κοινωνική/εθνική δράση αφορούν σε γυναίκες αριστοκρατικών οικογενειών, όπου υπάρχει μεγάλη οικονομική άνεση και τις δίνεται η ευκαιρία, η δυνατότητα να μορφωθούν, κάτι που, βέβαια, είναι παράγοντας αποφασιστικής σημασίας για τη ζωή ενός ανθρώπου (Ισαβέλλα Θεοτόκη, Αγγελική Πάλλη, Κυριακή Νάφτου, Ευανθία Καϊρη, Μαντώ Μαυρογένους, Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα). Περί τα μέσα του 19ου αιώνα, το 1839 συγκεκριμένα, μια γερμανίδα κόμισσσα, η Ida von Hahn , γράφει στο ρομάντζο της με τον τίτλο «Κλημεντίνη» : « στείλτε τα κορίτσια στα πανεπιστήμια και τα αγόρια σε σχολές ραπτικής ή μαγειρικής και μετά από δυο τρεις γενιές θα καταλάβουν καλά τι σημαίνει να είσαι καταπιεσμένος».

Ακούστε, όμως, τη μοίρα της Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου (1801-1832) που καταγόταν από παλιά αριστοκρατική οικογένεια της Ζακύνθου. Από μικρή η Ελισάβετ έδειξε ιδιαίτερη κλίση στη μάθηση και τα γράμματα. Μαθήματα πήρε κατ’ οίκον από τρεις κληρικούς και έμαθε μόνη της αρχαία ελληνικά, ιταλικά και γαλλικά. Δεν ήθελε να παντρευτεί (γιατί έβλεπε από τη ζωή της μαμάς της τι την περίμενε), αλλά ήθελε να περάσει τη ζωή της διαβάζοντας και γράφοντας. Για τους υπόλοιπους, όμως, αυτό ήταν παράπτωμα που θα μπορούσε να επιφέρει ακόμη και το θάνατο. Η σταθερή άρνηση της οικογένειας να της επιτρέψει να κάνει πράξη την επιθυμία της (να κλειστεί σε μοναστήρι ή σε εξοχική κατοικία της οικογένειας) ωθεί την Ελισάβετ να προειδοποιήσει τη μητέρα της πως θα οδηγηθεί στο μαρασμό και την άρνηση. Η μητέρα της απαντά : «Αχ, θυγατέρα μου, το να σε χάσω, αφ’ ου σ’ έκαμα τόσον μεγάλην, με πικραίνει πολύ και τούτη η θλίψις θέλει μου προξενήσει και θάνατον, αλλά μ’ όλον τούτο δεν θέλει στέρξω εις εκείνο όπου γυρεύεις». (ο κυνισμός προσωποποιημένος/η μάνα ακολουθεί τη μαθημένη συμπεριφορά: έτσι έκανε και η δική της μαμά, και η μαμά της μαμάς της και η μαμά της μαμάς της μαμάς της κ.ο.κ.).

Στην ενδιαφέρουσα ιστορία της Ελισάβετ διακρίνουμε τον ορισμό της καταπίεσης. Καταπίεση στη μόρφωση, στην έκφραση συναισθημάτων και στην ελευθερία επιλογών. Μπορεί άραγε η καταπίεση να καταπνίξει ένα ταλέντο; Πολλές φορές όλα αυτά που μπαίνουν εμπόδιο στην εξέλιξη ενός χαρίσματος είναι κι αυτά τελικά που το αναδεικνύουν. Αν η Ελισάβετ δεν ήταν τόσο καταπιεσμένη από το οικογενειακό της περιβάλλον, ίσως να μην είχε καταφέρει να καλλιεργήσει το συγγραφικό της ταλέντο. Το κατάφερε, επειδή η συγγραφή ήταν η μόνη της διέξοδος, αποτελούσε για κείνη ζωτική ανάγκη, επικοινωνούσε με τους ήρωες που δημιουργούσε η φαντασία της και κάπως έτσι επιβίωνε.

Και μια που τέθηκε ο προβληματισμός για το αν η καταπίεση μπορεί να καταπνίξει ένα ταλέντο: σήμερα άκουσα στο ραδιόφωνο την ιστορία μιας αφρο-αμερικανίδας συνθέτριας, της Florence Price, που έζησε στις ΗΠΑ από το 1887 ως το 1953. Επειδή οι λευκοί δάσκαλοι μουσικής της αρνούνταν τη διδασκαλία, πήρε τις πρώτες μουσικές της γνώσεις στο σπίτι από τη μητέρα της. Και επειδή στις νότιες πολιτείες ήταν αδιανόητο για τις μαύρες γυναίκες να συμμετέχουν στην ανώτερη εκπαίδευση, αναγκάστηκε να πάει στη Βοστώνη για να σπουδάσει μουσική (εκκλησιαστικό όργανο, πιάνο, θεωρία).Σε επιστολή της προς τον διευθυντή της συμφωνικής ορχήστρας της Βοστώνης γράφει το 1943 τα εξής : «Αγαπητέ κύριε Kussewitzky, από την αρχή να σας ενημερώσω ότι έχω δύο μειονεκτήματα : το φύλο μου και τη φυλή μου – είμαι γυναίκα και στις φλέβες μου τρέχει μαύρο αίμα».

Η Florence Price θεωρείται σήμερα μια από τις πιο σημαντικές αμερικανίδες συνθέτριες του 20ου αιώνα, αν και, με το θάνατό της το 1953, πέρασε το έργο της στη λήθη ( αφέθηκε να σαπίζει στο εξοχικό της σπίτι μέχρι το 2009 που το ανακάλυψαν οι καινούριοι ένοικοι του σπιτιού).

Η περίπτωσή της μοιάζει με εκείνη της Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινένγκου. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες το μουσικό της ταλέντο δεν καταπνίγηκε, αλλά θριάμβευσε.

Αυτό, βέβαια, είναι η μια όψη του φεγγαριού. Στην άλλη, τη σκοτεινή του πλευρά, ζουν πολύ περισσότερες γυναίκες που ασφυκτιούν από την καταπίεση, και μαραίνεται κάθε δημιουργική τους διάθεση.

3ο τραγούδι: Μάρθα Φριτζήλα, Αντρονίκη

Μένουν, λοιπόν, οι γυναίκες κλεισμένες στο σπίτι. Είναι λογικό να είναι εξασθενημένες, φιλάσθενες, αφού δεν τις επιτρέπεται να έχουν δραστηριότητες έξω από το σπίτι. Δεν έχουν ελεύθερη βούληση, αφού δεν μπορούν να παίρνουν δικές τους αποφάσεις και, τελικά, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι στερούνται και της αρετής, επειδή αποτρέπονται από την ανάπτυξη των λογικών τους δυνάμεων. Αντίθετα ενθαρρύνονται να είναι μόνο ευχάριστες και να ικανοποιούν τους άλλους, ιδιαίτερα τον πατέρα, όσο είναι ανύπαντρες, και μετά τον σύζυγο.

4ο τραγούδι : Δάφνη Κριθαράς, Περιστερώνας

Κάνω ένα μεγάλο άλμα στο χρόνο τώρα και έρχομαι στη Γερμανία αμέσως μετά τον Β΄Π.Π. Τα κορίτσια δεν έχουν το δικαίωμα να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο (τόσο οι συμφοιτητές, όσο και οι άρρενες, βέβαια, καθηγητές τις περιφρονούν, τις γελοιοποιούν και τις εχθρεύονται φανερά), αλλά οφείλουν να παρακολουθήσουν μαθήματα σε οικοκυρική σχολή, για να γίνουν καλές νοικοκυρές και άξιες σύζυγοι και μητέρες. Μαθαίνουν, λοιπόν, ότι οφείλουν να μάθουν να υποδέχονται το σύζυγο από τη δουλειά με χαμόγελο, να ακούν με αφοσίωση και χωρίς να υποβάλουν καμία ερώτηση ό, τι έχει να πει εκείνος, ενώ οι ίδιες δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να τον κουράσουν με τη βαρετή τους καθημερινότητα.

Η ηρωίδα στο μυθιστόρημα της Ines Thorn (Η βιβλιοπώλισσα/διαδραματίζεται στη Φρανκφούρτη στη διάρκεια του β΄Π.Π. και στα πρώτα χρόνια μετά απ’ αυτόν), η Christa, λέει: «Ποτέ δεν θα είμαι ελεύθερη. Γιατί ελευθερία είναι η απαλλαγή από συμβάσεις, πρότυπα συμπεριφοράς και κατηγοριοποιήσεις. Πρέπει να πάω στην οικοκυρική σχολή, γιατί η κοινωνία περιμένει από μένα να μπορώ να ετοιμάσω για τον μέλλοντα σύζυγό μου ένα ψητό. Υπάρχουν τόσες πολλές συμβάσεις, που νιώθω εγκλωβισμένη μέσα σ’ αυτές». «Έχεις δίκιο», απαντάει ο θείος της, «αλλά και για μας τους άντρες δεν είναι καλύτερα τα πράγματα. Δεν πρέπει να δείχνουμε καμιά αδυναμία, πρέπει να πηγαίνουμε στον πόλεμο και να σκοτωνόμαστε». Και ο Ιάγος, φίλος της οικογένειας, προσθέτει «Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από όλες τις συμβάσεις, γιατί αυτές ακριβώς κάνουν δυνατή και υποφερτή τη συνύπαρξη. Κι αυτό σημαίνει ότι ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι».

Christa : «Μπορούμε, όμως, ίσως να διαλέξουμε από ποιες συμβάσεις μπορούμε να απελευθερωθούμε χωρίς να διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός και χωρίς να υποστεί κανείς βλάβη. Εγώ, π.χ. θα μπορούσα να μην πάω στην οικοκυρική σχολή.

Ο θείος της : «Όχι, βέβαια, γιατί κάποιος στην οικογένεια πρέπει να ξέρει να μαγειρεύει και να περιποιείται το μωρό»

Christa : «Και γιατί να μην υπάρχει οικοκυρική σχολή και για άντρες;»

Θείος : «Δεν μπορεί ένας άνθρωπος να τα κάνει όλα. Γι’ αυτό υπάρχει καταμερισμός ευθυνών : ο άντρας στο εργοστάσιο, η γυναίκα στο σπίτι.»

Christa: «Θα μπορούσε, λοιπόν, να πάει η γυναίκα στο γραφείο, και να αναλάβει ο άντρας το νοικοκυριό»

Ιάγος : «Θεωρητικά ναι. Δεν θα είχα καμία αντίρρηση να μάθω να μαγειρεύω. Και θα μπορούσα να αλλάξω και την πάνα του μωρού. Αλλά μια γυναίκα στο γραφείο κερδίζει λιγότερα από τον άντρα στο εργοστάσιο. Οι γυναίκες γενικά αμείβονται λιγότερο.
Γι’ αυτό εργάζεται ο άντρας.»

Christa : «Γι’ αυτό αυτό πρέπει να αλλάξει.»

Θείος : « Ποιος θα κάνει την αλλαγή; Αυτοί που θα μπορούσαν να την κάνουν είναι οι άντρες. Κι’ αυτοί σίγουρα δεν πρόκειται να πάρουν αποφάσεις αντίθετες στα συμφέροντά τους»

Christa: «Δηλαδή όλα θα παραμείνουν αιωνίως όπως είναι;»

Θείος : «Ίσως όχι αιωνίως, αλλά σίγουρα για πολύ καιρό ακόμη».

Μετά τον Β΄Π.Π. οι συνθήκες διαβίωσης των δυτικών γυναικών όντως βελτιώθηκαν θεαματικά. Ιδιαίτερα τα τελευταία τριάντα ή σαράντα χρόνια.

Η πρώτη μεταπολεμική και επισημότατη διακήρυξη της ισότητας ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα γίνεται το 1945 με την ιδρυτική χάρτα των Ηνωμένων Εθνών. ΄Επεται η Παγκόσμια Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 1948. Το 1961 η Ευρωπαϊκή Χάρτα επιβάλλει κι αυτή την ισότητα ανδρών και γυναικών. Το 1979 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ασχολείται και πάλι με την κατάργηση όλων των ειδών δυσμενών διαφοροποιήσεων σε βάρος των γυναικών και ψηφίζει πανηγυρικά την κατάργηση των όποιων διακρίσεων υφίσταντο ακόμη σε βάρος του γυναικείου πληθυσμού. Ανάλογες αποφάσεις παίρνονται και το 1993 στη Βιέννη, το 1994 στο Κάιρο, το 1995 στο Πεκίνο, με ψήφισμα του ΟΗΕ το 2000, με αποτέλεσμα τις αναμφισβήτητες βελτιώσεις στη ζωή των δυτικών γυναικών.

Τι γίνεται, όμως, στην πραγματικότητα με τις γυναίκες σ’ όλο τον υπόλοιπο κόσμο εκτός (ίσως) της Δύσης;

Ακούστε ένα κείμενο από την Ανούσκα Σανκάρ που περιγράφει ακριβώς ποια είναι η θέση της γυναίκας στη σημερινή Ινδία.

5ο τραγούδι: Ανούσκα Σανκάρ, Sister Sousanna.

Αλλά και μ’ αυτό που ακούσατε φάνηκε μόνο η κορυφή του παγόβουνου, γιατί οι εκδηλώσεις βίας σε βάρος του μεγαλύτερου μέρους του γυναικείου πληθυσμού παγκοσμίως είναι ακόμη πολλές : μια γυναίκα μπορεί ακόμη σήμερα σε αρκετές περιοχές του πλανήτη μας να αποτελέσει αντικείμενο αγοραπωλησίας, να καεί ζωντανή, να συλληφθεί και να ξυλοκοπηθεί από την αστυνομία ηθών, επειδή έβαλε λίγο μακιγιάζ στο πρόσωπό της, ή ακόμη, για διάφορες αιτίες -πραγματικές ή φανταστικές- που της αποδίδονται, να λιθοβοληθεί μέχρι θανάτου. Ακόμη η έκτρωση ποινικοποιείται ακόμη και στην περίπτωση βιασμού, ακόμη θανατώνονται νεογέννητα κορίτσια (κυρίως σε Αφρική και Ασία), ακόμη ωθούνται σε αυτοκτονία γυναίκες που δεν γεννούν αγόρια.

Είναι σαφές ότι αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει. Και ότι γι’ αυτή την αλλαγή πρέπει να συμβάλουν κυρίως οι άντρες, όπως ακούσαμε να λέει ένας από τους ήρωες του μυθιστορήματος της Ines Thorn, που απόσπασμά του διαβάσαμε.

Η ερώτησή μου, και μ’ αυτήν οδεύω προς το τέλος, είναι:

Εμείς οι γυναίκες δεν τους μεγαλώνουμε αυτούς τους άντρες; Γιατί δεν καταφέραμε να τους εμφυσήσουμε μέσα στους αιώνες το ιδανικό της ισότιμης μεταχείρισης;

Η ερώτηση, βέβαια, είναι ρητορική, γιατί, για μένα τουλάχιστον, η απάντηση είναι σαφής : η έλλειψη μόρφωσης είναι η αιτία. Όπως η έλλειψη μόρφωσης είναι και η αιτία για τη μεταφεμινιστική στάση των γυναικών στο δυτικό κόσμο στις μέρες μας (αναφέρομαι στο φαινόμενο της ακραίας αντιστροφής των ρόλων). Είναι σαν να έχουμε να κάνουμε μ’ ένα μεγάλο εκκρεμές: αρχίζει την κίνησή του από το ένα άκρο και αντί να σταματήσει εκεί που επιθυμούμε, φτάνει μέχρι το άλλο άκρο, έως ότου η παλινδρόμηση χάσει το μεγάλο της εύρος και περιοριστεί βαθμιαία στα επιθυμητά όρια. Συμβαίνει δηλ. και με τις γυναίκες ό, τι συμβαίνει σε κάθε μεγάλη κοινωνική ανατροπή: λόγω του μεγάλου μεταρρυθμιστικού ρεύματος που δημιουργείται, οι αλλαγές, σε μια πρώτη φάση δεν μπορούν να σταματήσουν εκεί που πρέπει να σταματήσουν και οδηγούνται αναπόφευκτα στο άλλο άκρο.

Και επαναλαμβάνω : μόνο με την παιδεία, με τη μόρφωση θα μπορέσουμε να βρούμε, με αργούς ρυθμούς το δρόμο μας. Το δρόμο της ισοτιμίας ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες.

Τα τραγούδια που ακούστηκαν κατά την εισήγηση μπορείτε να τα βρείτε στο youtube. Γράφετε το όνομα του καλλιτέχνη και τον τίτλο του τραγουδιού, όπως αναφέρεται στην εισήγηση, για να τα ακούσετε.

Επιλέχτηκαν για τη συγκεκριμένη περίπτωση, επειδή το καθένα απ’ αυτά αφηγείται μια τραγική ιστορία, που, αν και τα πρώτα τέσσερα αναφέρονται σε περασμένες εποχές και μόνο το τελευταίο είναι σύγχρονο, θαρρώ πως είναι «τραγικά» σύγχρονα, αν θυμηθούμε τις πολλές γυναικοκτονίες που συνέβησαν στην Ελλάδα τη χρονιά που πέρασε.