ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΣΤΙΣ 16 /05/2022

(από την Π.Αλατζόγλου, φιλόλογο του Ελληνικού Λυκείου Αννοβέρου)

Τη Δευτέρα, 16/05/2022, το σχολείο μας ξεναγήθηκε διαδικτυακά στις συλλογές του Μουσείου Φιλελληνισμού, που βρίσκεται στην Αθήνα. Η ξενάγηση που διήρκεσε σχεδόν δύο ώρες ήταν διαφωτιστική και ενδιαφέρουσα, γιατί είδαμε ολοζώντανα μπροστά μας τα εκθέματα και ενημερωθήκαμε για θέματα της Επανάστασης του 1821 μέσα από έργα τέχνης (πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, επιτραπέζια ρολόγια, έργα κεραμικής, προσωπικά αντικείμενα) που εκτίθενται σε τέσσερα επίπεδα. Και συνειδητοποιήσαμε πόσο η σταθερή και αμετακίνητη απόφαση των Ελλήνων να αποτινάξουν τον Οθωμανικό ζυγό ήταν αποφασιστικής σημασίας όχι μόνο για τους ίδιους, για την αυτοσυνειδησία τους, αλλά και για τους λαούς της Ευρώπης και της Αμερικής.
‘Ετσι:
Στο πρώτο επίπεδο είδαμε πίνακες ζωγραφικής και επιτραπέζια ρολόγια με θέματα από την ελληνική μυθολογία και ιστορία.
Στο δεύτερο επίπεδο κυριαρχούν στη ζωγραφική και σε κεραμικά αντικείμενα θέματα περιηγητικά. Οι Ευρωπαίοι περιηγητές με τις αφηγήσεις τους ενίσχυσαν το φιλελληνικό ρεύμα με αποτέλεσμα αφενός να δημιουργηθούν στις ευρωπαϊκές χώρες οργανώσεις για συγκέντρωση χρημάτων προς ενίσχυση του αγώνα των Ελλήνων, και αφετέρου να αποφασίσουν πολλοί Ευρωπαίοι να πάνε στην Ελλάδα, για να την υποστηρίξουν είτε ως πολεμιστές είτε ως γιατροί είτε ως δημοσιογράφοι.
Στο τρίτο επίπεδο το θέμα που δεσπόζει είναι η επανάσταση. Στα έργα ζωγραφικής οι αγωνιστές του 1821 παραβάλλονται με τους αρχαίους ήρωες, καθώς κοινά τους χαρακτηριστικά θεωρούνται η λογική, η ευρηματικότητα, ο ηρωισμός. Και είναι ενδιαφέρουσα η ματιά των καλλιτεχνών. Οι Γερμανοί ζωγράφοι, για παράδειγμα, προσδίδουν στα πρόσωπα που ζωγραφίζουν ύφος αγέρωχο, στάση περήφανη, δείχνοντας έτσι το θαυμασμό τους για το τόλμημα ενός μικρού λαού να τα βάλει με μια αυτοκρατορία. Ενώ τους Γάλλους ομοτέχνους τους τους συγκινεί ο πόνος, η απώλεια, η τραγική μοίρα των ανθρώπων που υφίστανται τα μύρια δεινά από τους καταπιεστές τους, και οι πίνακές τους έχουν τόνο λυρικό και δραματικό. Έντονη σ’ αυτό το 3ο επίπεδο είναι και η παρουσία του Λόρδου Βύρωνα, ο οποίος, παρά το σύντομο διάστημα παραμονής του στην επαναστατημένη Ελλάδα, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση της φιλελληνικής ιδέας.
Στο τέταρτο, τέλος, επίπεδο γίνεται αναφορά στον αμερικανικό φιλελληνισμό, αλλά και στην επιρροή που άσκησε η αρχαία ελληνική τέχνη στην αρχιτεκτονική όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική. Πολύ ενδιαφέρουσα βρήκα την αναφορά στον Σάμιουελ Χάου, Αμερικανό γιατρό, που υπήρξε λάτρης της Ελλάδας και της ελευθερίας της μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο ίδιος έγραψε ένα βιβλίο για τον ελληνικό πόλεμο της ανεξαρτησίας, το οποίο έγινε best seller, δεύτερο στις πωλήσεις μετά το Child Harold του Μπάυρον.
Εκείνο, όμως, που με συγκίνησε ιδιαίτερα είναι ένα άγαλμα από λευκό μάρμαρο του Αμερικανού γλύπτη Hiram Powers, που πίσω του κρύβεται η τραγική ιστορία μιας μικρής Ελληνίδας, της Γαρυφαλλιάς Μιχάλβεη από τα Ψαρά, η οποία, μετά την καταστροφή των Ψαρών στις 20 Ιουνίου 1824, στα 7 της χρόνια, οδηγήθηκε στα σκλαβοπάζαρα, πουλήθηκε και κατέληξε στη Σμύρνη. Εκεί, το 1827, όταν ήταν 10 ετών, απέκτησε την ελευθερία της από τον πρόξενο των ΗΠΑ Τζόζεφ Λάνγκστον. Αυτός την έστειλε στη Βοστώνη, ζητώντας από τον πατέρα του να τη φροντίσει. Η προσφυγοπούλα προσαρμόστηκε στη νέα ζωή της, αλλά, δυστυχώς, πέθανε στα 13 της χρόνια από φυματίωση, αποτέλεσμα της βασανιστικής της περιφοράς στα σκλαβοπάζαρα. Το άγαλμα χρησιμοποιήθηκε από τον γλύπτη στην καμπάνια του κατά της δουλείας. Ο πρόωρος θάνατος της Γαρυφαλλιάς και οι μεγάλες αλλαγές στη σύντομη ζωή της συγκίνησαν πολλούς, ανάμεσά τους τη ζωγράφο Αν Χολ και την ποιήτρια Ελισάβετ Μπάρρετ-Μπράουνινγκ, η οποία ήταν επίσης φιλελληνίδα και επηρεάστηκε πολύ από τα γραπτά του Μπάυρον.
Ευχαριστούμε πολύ, και μέσα από την ιστοσελίδα του σχολείου μας, το Μουσείο Φιλελληνισμού για την ξενάγηση στις αίθουσές του. Συνέβαλε στον εμπλουτισμό των γνώσεών μας, αλλά και στην ευαισθητοποίησή μας σ’ ένα θέμα τόσο σημαντικό για την ιστορία του τόπου μας, όπως είναι η Επανάσταση του 1821 και το Φιλελληνικό Κίνημα.